Chăm sóc trẻ sơ sinh những ngày đầu tiên có thể gây căng thẳng cho cha mẹ, đặc biệt là những người lần đầu làm cha mẹ. Quý vị sẽ cảm thấy hơi choáng ngợp khi phải đối mặt với việc chăm sóc cơ bản cho bé và không biết phải làm gì trong mỗi tình huống.
Việc cha mẹ có nhiều thắc mắc và lo lắng vào những ngày đầu khi mới chào đón em bé sơ sinh về nhà, đặc biệt là những người lần đầu tiên làm cha mẹ, là hoàn toàn bình thường. Tuy nhiên, với một vài hướng dẫn chăm sóc cơ bản và các biện pháp phòng ngừa nhất định, việc chào đón thành viên gia đình mới sẽ dễ dàng hơn nhiều so với quý vị tưởng tượng. Hãy nhớ rằng nếu quý vị có bất kỳ nghi ngờ nào rằng điều gì đó không đúng, quý vị có thể liên hệ với bác sĩ nhi khoa để đánh giá tình hình và tư vấn cho quý vị những việc cần làm.
Hướng dẫn cơ bản về chăm sóc trẻ sơ sinh
Cho bé ăn là một trong những vấn đề chính khi bé về nhà. Các bà mẹ thường có hiểu biết cơ bản về điều này nhờ những hướng dẫn tại bệnh viện hoặc nếu họ đã thực hiện trước đây, họ sẽ là chuyên gia trong việc này. Nói chung, sữa mẹ là lựa chọn phù hợp nhất, do các chất dinh dưỡng mà sữa mẹ cung cấp và việc cho bé ăn sữa mẹ thật dễ dàng biết chừng nào.
Người mẹ nên ngồi hoặc giữ ở tư thế thoải mái khi cho con bú. Trẻ phải được đỡ nằm ngửa và có thể nhìn thấy vú mẹ bằng cả hai mắt để trẻ có thể mút núm vú để lấy sữa. Mũi của trẻ sẽ bị đẩy ngược lên ngực mẹ nhưng đừng lo lắng – bé có thể thở một cách hoàn hảo.
Tần suất cho ăn nên dựa trên nhu cầu, với tối thiểu là một tiếng rưỡi và tối đa là ba tiếng giữa các lần ăn. Khi quý vị cho con ăn xong, quý vị nên đặt con mình lên vai để bé không bị trớ.
Trẻ sơ sinh giảm gần 10% cân nặng trong những ngày sau sinh nhưng điều này hoàn toàn bình thường. Ngay cả khi quý vị chưa hoàn toàn bắt đầu cho bú sau ba hoặc bốn ngày, em bé sẽ hồi phục lại cân nặng đã giảm trong những tuần tiếp theo. Trẻ sẽ tăng khoảng 150 gam mỗi tuần.
Trẻ thường sẽ đi đại tiện sau mỗi lần ăn và phân có màu vàng, vón cục. Việc đại tiện của trẻ thường sẽ diễn ra với tần suất như vậy. Nước tiểu của trẻ phải trong với lượng nhất định trong tã lót.
Quý vị nên đặt bé nằm ngửa hoặc nằm nghiêng nhưng không bao giờ được đặt bé úp mặt xuống cho đến khi bé có thể tự xoay mình. Đầu của bé cần được đặt nghiêng ở góc khoảng 20° so với nệm có kê gối để tránh sặc sữa trào ngược ra ngoài. Tuy nhiên, không giống như ở giường người lớn, gối nên được đặt dưới nệm để phòng tránh tai nạn.
Cuống rốn của trẻ nên được làm sạch ba hoặc bốn lần một ngày. Làm ẩm một vài miếng gạc bằng chlorhexidine và cẩn thận làm sạch toàn bộ khu vực, sau đó dùng những miếng gạc khác thấm thật khô để loại bỏ hết ẩm. Tốt nhất là không nên che cuống rốn mà hãy để khô thoáng. Nếu tã lót che qua cuống rốn, hãy gập tã lại cho đến khi vùng rốn hở ra. Chỉ nên làm ướt cuống rốn bằng xà phòng và nước mỗi ngày một lần vào lúc tắm. Cuống rốn sẽ rụng 5 đến 15 ngày sau khi sinh.
Vệ sinh cho em bé
Quý vị nên tắm rửa cho con mình mỗi ngày. Ban đầu, quý vị có thể tắm từng bộ phận cơ thể em bé bằng một miếng bọt biển ẩm, hoặc quý vị cũng có thể tắm toàn thân em bé trong bồn tắm hoặc chậu tắm dành cho trẻ nhỏ. Nước phải ở nhiệt độ từ 36°C đến 38°C và quý vị nên sử dụng xà phòng dành riêng cho trẻ sơ sinh. Nhiệt độ phòng nên ở khoảng 22°C và quý vị nên chuẩn bị sẵn mọi thứ để con không bị lạnh. Lúc đầu, quý vị có thể có chút cảnh giác khi tắm cho trẻ nhỏ như vậy, nhưng sau khi thực hành một chút, quý vị sẽ thấy việc này là khoảng thời gian thư giãn nhất trong ngày đối với em bé và cha mẹ.
Chăm sóc móng tay chân cho bé rất quan trọng. Móng tay chân phải được cắt tỉa gọn gàng và sạch sẽ để tránh làm xước hoặc lây lan mầm bệnh (trẻ em thường xuyên mút tay). Cắt móng bằng kéo đặc biệt dùng cho trẻ em sau khi tắm, là thời điểm móng mềm mại nhất.
Tốt nhất là quý vị nên tập cho bé quen với việc ngủ trong cũi ngay từ ngày đầu tiên, kể cả khi cũi được đặt trong phòng ngủ của quý vị. Không cố gắng làm cho phòng tối hoặc im lặng cho những giấc ngủ ngắn vào ban ngày để bé học cách phân biệt giữa các thời điểm trong ngày. Cha mẹ nên tận dụng thời gian ngủ của bé để ngủ, vì những ngày đầu tiên bé ngủ ở nhà có thể rất căng thẳng.